سیداسماعیل بن سیدمحمد صدر عاملی اصفهانیسیداسماعیل بن سیدمحمد صدر عاملی اصفهانی، از علما و فقهای اصفهان در قرن چهارده هجری بوده است. ۱ - معرفی اجمالیحاج سیّداسماعیل صدر فرزند آقا سیّدصدرالدّین محمّد عاملی اصفهانی، عالم فاضل فقیه مجتهد در سال ۱۲۵۵ (و یا به قولی ۱۲۵۸ق) در اصفهان متولّد شد. در کودکی پدرش در نجف اشرف وفات یافت. ۲ - اساتیدوی زیر نظر برادر دانشمند خود آقا سیّدمحمّدعلی عاملی (آقا مجتهد) تربیت شد، و از درس علمای اصفهان، به خصوص حاج محمّدباقر نجفی مسجدشاهی و ملاّعبدالجواد حکیم خراسانی و عدّه‌ای دیگر از علماء بهره گرفت؛ سپس به عتبات عالیات هجرت نمود، و در نجف، به درس اساتید معروف، شیخ راضی نجفی، شیخ مهدی کاشف الغطاء، میرزای شیرازی، حاج شیخ زین‌العابدین مازندرانی و حاج میرزا حبیب‌اللّه رشتی حاضر شد، و به درجه اجتهاد نائل، و موفّق به اخذ اجازه از اساتید خود گردید. ۳ - مهاجرت به کربلاپس از وفات میرزای شیرازی، به همراه میرزا محمّدتقی شیرازی زعامت و مرجعیّت را برعهده گرفت. در سال ۱۳۱۴ق به کربلا مهاجرت کرد، و به تدریس و اقامه نماز جماعت و وعظ و رسیدگی به امور طلاّب و فقرا و تقسیم وجوهات بین مستحقّین پرداخت، و در اواخر عمر، از کربلا به کاظمین مهاجرت نمود، و در آن شهر مقدّس مجاور گردید. ۴ - وفاتوی سرانجام در دوشنبه ۱۸ (یا ۱۲) جمادی‌الاوّل سال ۱۳۳۸ق در کاظمین وفات یافت، و در رواق مطهّر (قسمت شرقی) برابر حجره‌ای که ابن قولویه قمی مدفون است، دفن شد. میرزا حسن خان جابری انصاری این مصرع را مادّه تاریخ او یافته است: «صدر جنّت مقام علوی صدر» فرزند صاحب عنوان، سیّدصدرالدّین صدر، این عبارت را مادّه تاریخِ وفات یافته است: «مِنَ الْخُلدِ اسْماعیل طال لَهُ صَدر». ۵ - آثار و تالیفاتآثار و تالیفات ایشان عبارت‌اند از: ۱. انیس المقلّدین، رساله عملیّه، مطبوع در سال ۱۳۲۹ق؛ ۲. حاشیه بر کتاب احکام الایمان، رساله عملیّه مرحوم آقامیرزا محمّدهاشم چهارسوقی؛ ۳. حاشیه بر جامع عبّاسی تالیف شیخ بهایی؛ ۴. حاشیه بر متاجر، تالیف وحید بهبهانی؛ ۵. حاشیه بر نجات العباد، تالیف شیخ محمّدحسن اصفهانی، چاپ ۱۲۹۷ق؛ ۶. حاشیه بر نخبه حاجی کلباسی؛ ۷. دیوان اشعار (بنابر نقل مرحوم انصاری)؛ ۸. راه راست، ترجمه صراط المستقیم، رساله عملیّه؛ ۹. صراط المستقیم؛ ۱۰. مفتاح الهدایه، رساله عملیّه، در بمبئی به چاپ رسیده است. [۱]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباءالبشر، ج۱، ص۱۶۰.
[۳]
معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم آلاثار، ج۵، ص۱۵۶۵-۱۵۶۶.
[۴]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۳، ص۴۳۱.
[۵]
دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ذیل «صدر»، ص۱۶۳.
[۶]
جابری انصاری، حسن، تاریخ اصفهان و ری، ص۳۰۸.
[۱۱]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج۱، صص۲۷۰ ۲۷۴.
[۱۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۲۸۳-۲۸۵.
[۱۳]
تفضلی، آذر، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۱۰۰.
۶ - پانویس
۷ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۵۷۶. |